Hartritme variabiliteit & Hartcoherentie
Hartcoherentie is een methode waarin onze manier van ademhalen centraal staat en het is één van de ondersteunende manieren om de gezondheid te bevorderen. Al vele jaren geleden is hartcoherentie-training in onze praktijk geïntroduceerd. Ook de Vedapulse, (zie voor meer informatie onder deze link) werkt onder andere op basis van de hartritme variabiliteit (HRV) en hartcoherentie.
Hartritme variabiliteit
De communicatie tussen hart en hersenen verloopt via de variatie van het hartritme. Het hart klopt namelijk niet helemaal regelmatig. Er zitten verschillen tussen de intervallen van de hartslagen. En dat is goed. Het wordt de hartritme variabiliteit (HRV) genoemd. De HRV geeft ons belangrijke informatie over onze veerkracht en vitaliteit maar ook over de momentane toestand van het lichaam. Een volledig regelmatige hartslag wijst namelijk op het niet goed funct
ioneren van het hart, wat kan duiden op (of leiden tot) ziekte.
Als we gestrest zijn, gejaagd of onprettig gevoel ervaren wordt onze HRV meer chaotisch en schokkend.
De variabiliteit hangt weer samen met de ademhaling. Wanneer de ademhaling zich verdiept en langzamer wordt, sturen zenuwen een boodschap naar het hart. Het gevolg is dat de hartslag daalt. Een diepe rustige ademhaling heeft dus effect op de hartslag en daarmee ook op de HRV. Een gezond hart vertoont veel variatie in hartslag en ritme. Dit laat zien dat het hart zich soepel aanpast aan veranderende behoeften. 
Bij rustig in- en uitademen en bij het voelen van een positieve gevoel zal de HRV een meer harmonisch patroon laten zien. De reden daarvan is onder meer dat ademhaling en hartslag zich op elkaar gaan afstemmen.
Samenvattend zou je kunnen stellen dat:
- HRV een maat is voor het vermogen van het autonome zenuwstelsel en het hart samen om de hartfrequentie aan te passen
- HRV een is maat voor flexibiliteit en vitaliteit
- HRV een voorspeller is voor de kans op ziekte
- HRV afneemt met de leeftijd
- onze HRV beïnvloed wordt door cafeïne, roken en medicatie
- we onze HRV optimaal kunnen houden door gezond te leven, te bewegen en onze stress goed te managen.
Hartcoherentie
Het blijkt dat we het autonome zenuwstelsel tot op zekere hoogte gericht kunnen beïnvloeden via de HRV. Bewust ademen, bewuste aandacht voor positieve gedachten en goede gevoelens hebben een gunstige invloed op de wisselwerking tussen hart en hersenen. Wanneer u oprechte positieve gevoelens ervaart wordt het hartritme coherent, wat samengaat met vermindering van stresshormonen en verlaging van de bloeddruk. Daarnaast stijgt het vitaliteitshormoon (de DHEA spiegel).
Deze analyse van de HRV, de biofeedback, welke laat zien dat het hart gevoelig is voor emotionele veranderingen en de mate van samenhang in de variabiliteit wordt Hartcoherentie genoemd.
Werkwijze
Onze hedendaagse leefstijl veroorzaakt bij veel mensen een verhoogd stressniveau. De combinatie van psychische druk, te weinig of te eenzijdig bewegen en een ongezond voedingspatroon leidt steeds vaker tot moeheid, allerlei gezondheidsproblemen en een verminderd prestatieniveau.
Door een verandering in leefstijl is veel winst te behalen, maar het valt mensen vaak zwaar om de noodzakelijke veranderingen door te voeren.
INEVA total body werkt met een ademhalingsmethode om te leren meer grip te krijgen op stress en de manier van omgang hiermee. Hierdoor kan er meer gericht gewerkt worden aan een meer gezonde leefstijl. Dit leidt tot een toegenomen welbevinden en functioneren, zowel lichamelijk als psychisch en heeft ook een preventief effect.
Methoden
- HRV diagnostiek: voor diagnose
- Ademhalingstraining
- HRV biofeedback: training en feedback
1. Diagnostiek
Deze meting maakt inzichtelijk of de HRV waarden binnen het normale bereik liggen, rekening houdend met leeftijd en geslacht. Ook kan het effect worden aangetoond van verschillende interventies op het autonome zenuwstelsel of om veranderingen in de HRV over een bepaalde tijdsperiode te registreren.
2. Ademhalingstraining
Coherentie kunt u bereiken door op een gestructureerde manier op uw ademhaling te letten en daar rust in te brengen. U kunt uw hartslagvariabiliteit beïnvloeden door:
- anders te gaan ademhalen (buikademhaling);
- anders te gaan denken (bewustwording van gedachten, focus);
- anders te gaan voelen. (dankbaarheid, liefde, positieve emoties).
INEVA total body kan u op weg helpen met een zelfhulpoefening met eenvoudige ademhalingstechnieken.
3. Biofeedback
Door middel van biofeedback, dus de training op hartritme, ervaren deelnemers hoe men omgaat met stress en hoe men zichzelf in een meer optimale toestand kunnen brengen. Door te oefenen met diverse interventietechnieken zijn de effecten direct merkbaar, zichtbaar en meetbaar, niet alleen voor dat moment, maar door de training voor de lange duur.
Onze apparatuur geeft u terugkoppeling over de mate waarin u coherent bent met geluid, kleur en beeld. Zo kunt u zelf waarnemen wat het effect van emoties is op uw hartritme. U krijgt meer bewustzijn op wat er in uw lijf gebeurt en leert uw emoties beter te reguleren.
Zo helpt de techniek u coherent te worden. Door balans in gedachten en emoties te brengen, komt u in een neutrale stabiele toestand en kunt u weer helder denken. Deze effectieve hulp zorgt dat u stress loslaat en u zich snel weer beter voelt. U voelt zich zelfverzekerd, positief, geconcentreerd en kalm, maar ook vol energie.
De mate waarop dit gebeurt is bij iedereen anders maar dit fenomeen kan heel goed gebruikt worden om iemand inzicht te geven in zijn eigen fysiologie en hoe ademen en gevoelens daar effect op hebben. In onderstaande grafiek is te zien hoe ademhaling, HRV en bloeddruk zich op elkaar afstemmen als iemand een coherentieoefening doet.
De apparatuur maakt een analyse van de HRV. Het laat zien wanneer de gebruiker op een laag, medium of hoog coherentieniveau zit.
Hoe wordt hartcoherentie gemeten en de biofeedback uitgevoerd?
Het is eigenlijk heel eenvoudig: er wordt een klipje aan je oor of vinger verbonden en die meet de hartslag en de variabiliteit. Op een computerscherm zie je direct het verloop daarvan. Ook kun je meteen zien wat het effect is van rustig ademhalen en het oproepen van positieve emoties. Voor de training thuis, wordt de apparatuur aan u verhuurd zodat u dagelijks kunt oefenen.
Voor wie?
Voor iedereen waarbij een verandering van levensstijl wordt gevraagd: minder spanning en meer coherentie.
Het is een effectief onderdeel van een stressmanagementprogramma (bv. burn-out, hyperventilatie en overspannenheid, vermoeidheid, spierspanningen, hoge bloeddruk, angst), pijnbeheersingsoefeningen (ook hoofdpijn), immuniteitsbevordering of bij andere vormen van emotiemanagement (bv. bij slaapstoornissen, zelfvertrouwen ondersteunend, levenslust versterkend, concentratiestoornissen)
